Var olduğun toprak, sönmeyen hasrettir! Gözlerin arkada kalarak kopup geldiğin toprağın hasretini, yanında getirdiğin eskimeyen mendilinle silersin! Toprak çeker insanı! Görmesen de hayalinde yaşarsın!
Yazar Fidevs Tunçay, gözyaşlarını sildiği eskimeyen mendilinin üstüne yazmıştır ilk mübadele öykülerini. Bu öyküleri “Sardunya Kokan Toprakların Öyküleri-Kalbim Rumeli’de Kaldı” adlı kitabımda yayınlamıştı. Bu kitap çok insanı ağlattı, birçok mübadilin dert ortağı olmuştu. Çok yankı uyandırdı. 2019 yılında 4. Baskısı çıktı.
Ama mübadele tek taraflı değildir. Rumeli’den koparılan insanlar gibi, Anadolu’dan koparılan insanlar da çok acılar, çok ateşli hasretler yaşamıştır.
Mübadele bir bütündür.
Firdevs Tunçay bu bütünlüğü tanımak ve yazmak için Anadolu’dan koparılan Anadolu Rumlarının acılarını da Yunanistan’a gidip, gördü. Görüp yaşadıklarını kaleme aldı. “Gerçek Mübadele Öyküleri – Kalbim Anadolu’da Kaldı” adıyla kendi imkânlarıyla yayınladı.
Rakamlar kurudur, gözyaşlarını, yürek acılarını, vatan hasretlerini ifade etmez! 1912-1924 döneminde gerçekleşen Büyük Mübadelede altı yüz bin karar Müslüman ile bir buçuk milyon kadar Anadolu Rum Ortodoksları karşılıklı olarak mecburi sürgüne tabi tutulmuşlardı.
Mübadele 20. yüzyılın en büyük acılarından biridir ve bu acılar günümüze kadar geldi. Yazar Firdevs Tunçay mikro tarih belgesel öyküleriyle Türk edebiyatına yeni bir tarz getiriyor. Mübadele ve sonrasını kapsan dönemdeki tek tek canlı tarihlerin gerçek öykülerini yazarak mübadele gerçeğini gözlerimizin ve yüreklerinizin önüne koyuyor.
Firdevs Tunçay, Kavala bölgesinden koparılarak getirilmiş olan mübadil bir ailenin evladıdır. Ailesinin başına gelenleri, mübadillerin gözyaşlarının dilini, bizzat yaşayarak öğrenmiştir.
Mübadele gerçekleri, mübadelenin acıları Firdevs Tunçay’ın kimliğinin temellerini atmıştır. Firdevs Tunçay’ın dünyası, mübadelenin dünü, bugünü içinde şekillenmiştir.
“Kalbim Rumeli’de Kaldı” ve “Kalbim Anadolu’da Kaldı” birbirini tamamlayan iki kitaptır. Bu kitaplar mikro tarih belgesel edebiyat türünün yeni ve güzel örnekleridir.
Büyük Mübadeleyi anlamak, hissetmek için bu iki kitabı okumanızı öneriyorum.
Dün bugünün önsözüdür. Bugünleri anlamak için bu önsözleri okumak gerekiyor.
Bochum, 28 Mayıs 2019, Kemal Yalçın