Gustavsburg Cemevi 13-14 Mayıs 2023 günlerinde törenle açıldı
Almanya ve Avrupa’da ilk Alevi derneği 1988 yılında Ginsheim-Gustavsburg kentinde açılmıştı. Bu nedenle Almanya Alevi tarihinde Ginsheim-Gustavsburg ve Groß-Gerau Bölgesinin özel bir önemi vardır.
Aradan tam 35 yıl geçti. Almanya’da 175, Avrupa’da 300 kadar Alevi Kültür Derneği ve Cemevi açıldı. Fakat Gustavsburg Cemevi mimarisi, iç düzenlemesi ve üyelerinin çalışkanlığı ile örnek bir Cemevidir.
Gustavsburg Cemevi ve Alevi Kültür Merkezi üç katlıdır. Her kat 600 m2’dir. Cem Salonu, sergi salonu, bürolar, seminer ve kurs odaları, kapalı otoparkı çok güzel planlanmış. Bu büyük eser üyelerin maddi katkılarıyla meydana getirilmiş.
Gustavsburg Cemevi 13 Mayıs 2023, Cumartesi günü Başkanı Müslüm Aktar’ın konuşmasıyla başladı. Tüm konuşmalar Almanca yapıldı.
Başkan Müslüm Aktar, Kurumları selamlamasından sonraki konuşmasında inşaatı 2,5 yıl süren büyük Cemevinin kimlerin katkılarıyla, nasıl meydana geldiğini anlattı, emeği geçenler isim isim sayarak teşekkür ettikten sonra konuşmasını şöyle sürdürdü:
Başarı bir yolculuktur, bir varış noktası değildir, asıl işimiz yeni başlıyor.
“Kendi yurdunda sistematik olarak işsiz, topraksız ve yoksul bırakılan Aleviler iş ve aş bulmak için Almanya’ya gelmişlerdi. Almanya’ya gelen ilk nesiller değerlerine sahip çıktılar. Kıt Almancalarına, ticari bilgi yetersizliklerine rağmen büyük fedakârlıklarla Cemevleri kurdular, örgütlendiler. Biz onların attıkları temel üzerinde gelişerek bugünlere gelebildik. Geçmişten bugünlere gelmemize katkı sunmuş olan tüm Canların emekleri Hak katında kabul ola!
Kurumsal gereği bugün Kurum Başkanı olarak sahnede olabilirim. Fakat bu Uzun Yolculukta birlikte emek verdiğimiz onlarca Canımız da var. Bu Cemevi inşaatının bütün zorluklara rağmen devam etmesi, kazasız belasız bitmesi için son iki senede hemen hemen her gün 24 saat sürekli emek veren ve bugün şimdi stantlarımızda satış yapan Savaş Aşkınartar, İsmail Yoslun ve Haydar Altan’a özelikle teşekkürümü belirtmek istiyorum.
Bu Canların yanında ve bugünkü açılışımızda şimdi standlarda hizmet eden, desteklerini esirgemeyen, her telefon ettiğimizde işini gücünü bırakıp bizlere destek veren Zeynel Yurtsever, Yaşar Duman, Hıdır Urun, Birol Koç, Mehmet Akmut, Musa Özdemir, Turgut Koç, Cafer Tükek, Hüseyin Tanrıverdi, Hasan Ağgül, Yaşar Acar, Aydın Yeşilbaş, Deniz Aydın, Metin Karagöz, Müslüm Yeşil, Süleyman Gül, Bülent Yıldız, Mansur Akbaba, Kenan Taşkesen, Hasan Kılıç’a ve Kadın Kollarını temsilen Saray İlker, Gülsüm Yalçın, Serican Çam, Birgül Güleç, Elif Kaya ve Aysel Tükek nezdinde bütün Kadın Kollarına ve Cemevi inşaatının öncesinde ve devamında maddi yardım kampanyası çalışmalarına katılan yukarıda isimlerini söylediğim Canlarla birlikte Hüseyin Akbaba, Yusuf Çal, Kazım Erdoğan, Ali Kadir Tanrıverdi, Hüseyin Çelik, Mehmet Ali Güneş, Hüseyin Yoslun, Ali Yıldız, Murat Çelik ve isimlerin belki şimdi unutmuş olabileceğim daha nice Canlarımıza teşekkürlerimi sunuyorum, hizmetleri Hak katında kabul ola!
Bundan 35 sene önce Avrupa’daki Aleviler olarak cenazelerimizi kilise, hastane ve camilerde kaldırılmasın diye derneklerimizi ve Cemevlerimizi kurmuştuk.
Başlarda cenazelerimiz için kurulan Cemevlerimiz şimdi toplumumuzun bütün sorunlarına cevap verme konumuna gelmişlerdir. Elbette bu yolculuk bizim için hiç de kolay olmadı.
Gustavsburg Cemevine 10 yıl önce yönetime geldiğimiz zaman 180 üyemiz vardı. Bugün üye sayımızı 800’den fazladır. Daha dün her ayın sonunda nereden 1000 € bulup elektrik ve su giderlerimizi karşılarız diye kara kara düşünürken, bugün 2,5 milyon euroluk projelere imza atabildik. Bu başarının sebebi kararlı duruşumuz, zengin kültürümüz ve bizim yani Alevilerin geçmişten bugüne uzanan hikâyemizin sonucudur. Çünkü bizler tarihin süzgecinden geçmiş, bedeller ödemiş zengin bir kültürün mirasın sahipleriyiz. Biz biliyoruz ki başarı bir yolculuktur, bir varış noktası değildir ve asıl işimiz yeni başlıyor.
Biz anka kuşu gibi her yeni dönemde küllerimizden yeniden doğuyoruz!
Bir Kızılbaş neredeyse, orada sorunlara cevap bulmakla mükelleftir. Sorunlar karşısında kendini sorumlu görme ve o sorunu çizgimize göre en uygun tarzda çözmeyi esas almalıdır. Bir yerde tıkanma varsa, bu yöneticilerin eksikliğidir.
Çünkü Kızılbaş Aleviliği bir yoldur. Yol veya yolculuğa ayağa kalkmadan başlanılmaz. Çünkü yürürsen yol vardır. Durursan yol yoktur. Manevi geleceğe veya olgunlaşmaya yolculuğumuz içimizdeki engellere rağmen hep devam edecek ve bu yürüyüş yüzlerce yıl önce başlamıştı, geldik bu günlere. Yüzlerce yıldan beri yok edilmek istendik. Öldük yeniden dirildik. Yok oluştan yeniden canlandık.
Bugün görüyoruz ki yeni bir çağa girmekteyiz. Biz anka kuşu gibi her yeni dönemde şimdi küllerimizden yeniden doğuyoruz! İşte bu bizim uzun hikâyemizdir.
Nedir bu hikâye?
İnsanoğlunun varoluşu ilk nefesle başlayan bir yolculuğun hikâyesidir bizim hikâyemiz. Bizim hikâyemiz onurlu bir yaşam tarzı, kültür, etik değerler üreten bütün canlılara saygı gösteren ve bunu yaşamın temeline koymayı başaran bir hikâyedir
Kızılbaş toplumun tarihi varoluşu ortak aidiyet bilinciyle hareket eden ortak kader yolcularının eseridir bizim hikâyemiz.
Her şeye rağmen Farklı Etnik ve kültürlerden olan Canların l ortak kimlikte buluşan, geçmişten geleceğe uzanan bu yolculukta ortak kader bilincinde buluşmasını başaran sürekli gelişen bir mirasın ürünüdür bizim hikâyemiz.
Bizim hikâyemiz ne ararsa önce kendinde arayan, zorluklar karşısında pes etmeyen, hamleci, ısrarla sonuç almanın yol yöntemlerine kafa yoran, tartışan, paylaşan, Kızılbaş Aleviliği işte O’nun yaratıcılığa açık karakter tanımıdır.
Sevgili Canlar bu yeni çağda Aleviler olarak artık üzerinde hesap yapılan değil, hesap yapılırken dikkate alınan etkin insanlar, etkin bir toplum haline gelmeliyiz. Bu da ancak birlikle olur. Yöneticilerin tarihsel görevi insanları tam da bugün örgütlemek, ilerlemek, umutlandırmak için bunun mekanizmalarını geliştirmek olmalıdır.
Canlar size Gustavsburg Cemevi adına hoş geldiniz der, iyi muhabbetler ve eğlenceler dilerim.”
Müslüm Aktar’ın konuşmasından sonra sırayla Thomas Will, Ginsheim-Gustavsburg Belediye Başkanı Thorsten Siehr, Sol Parti Milletvekili Christiane Böhm, SPD Milletvekili Kerstin Geis, Roylan Nazman, Alevi Cemaati Hessen Eyalet Temsilcisi İhsan Dilber, Wiesbaden Yabacılar Meclisi Başkanı İbrahim Kızılgöz anlamlı, günün anlam ve önemine uygun konuşmalar yaptılar. Bu konuşmalar Cemil Qoçgiri, Deniz Güneş, Hülya Güneş, Başak Güneş, Fulya Kesik’ten oluşan müzik grubunun seslendirdiği parçalarla daha etkili oldular.
Elif Burcu-Karakoç akıcı, düzgün Almancasıyla ve televizyon sunuculuğu deneyimleriyle töreni çok güzel yönetti.
Sergi salonunda Malik Kaya’nın Dersim ağırlıklı resim sergisi ile Hessen Kültür ve Sanat Kurulu Resim Eğitim Atölyesi öğretmenleri Sinan Ertem yönetiminde amatör ressamlarının yaptığı tablolardan oluşan resim ve elsanatları sergisi açılmıṣtı. Bu sergiler insanlarda ilgi ve merak uyandırdı.
Muhabbet Akşamı
Kenan Taşkesen’in yönettiği Muhabbet Akşamı programı saat 17.00’de başladı. Film Yönetmeni ve yazar Nezahat Gündoğan, Yazarlar Ali Rıza Orman, Ali Haydar Avcı, Kemal Yalçın, Hasan Hayri Ateş, şairler Ali Erenler, Hüseyin Çatal sahnede yerlerini aldılar.
Kenan Taşkesen açılış konuşmasında özetle şunları söyledi:
“Aleviler özellikle Almanya ve Avrupa’da büyük bir asimilasyonla karşı karṣıya bulunmaktadırlar. Aynı durum Türkiye’de de var. Yurtiçi ve yurtdışı göçler Alevileri var oldukları topraklardan kopardı. Kırsal alandan gelip büyük şehirlere yerleşen, kök salmaya başlayan Aleviler yeni şartlarda kendilerine toplumsal ve kültürel çevre yaratmaya çalışıyorlar. Bu süreç zor bir süreçtir. Almanya Alevi toplumu da bu zorlukları yaşıyor. Bu zorlukları örgütleriyle, cemevleriyle, kültür merkezleriyle aşmaya çalışıyorlar. Sadece bina inşa etmekle zorluklar aşılamıyor. Dernek binalarında, Cemevlerinde üyeleri aydınlatmaya, geliştirmeye yönelik kültürel etkinler şimdilik yetersiz. Birçok Cemevinde, Alevi Kültür Merkezinde çalışan bir kitaplık bile yok.
Bugün açılışını yaptığımız Gustavsvug Cemevi benim açımda önem arz ediyor. Mimari yapısı kültürel ve sanatsal çalışmalara da uygundur. Artık daha çok ve daha çeşitli kültürel çalışma yapmak için yeterli yerimiz var. Salonlarımızda sergiler açabiliriz, odalarımızda felsefecilere, yazarlara, düṣünürlere, araştırmacılara yer verebiliriz. Daha çok okuma ve söyleşi günleri düzenleyebiliriz. Bugün buraya yazarlarımızın, ṣairlerimizin ve ressamlarımızın davet edilmiṣ olması da bunun göstergesidir. Sizleri saygı ve sevgiyle selamlıyor ve ilk sözü Nezahat Gündoğan’a veriyorum.”
Kadınların yer almadığı bir demokrasi mücadelesi başarılı olamaz
Belgesel Film Yapımcısı ve araştırmacı Nezahat Gündoğan tek kadın konuşmacıydı. Aydınlatıcı bir konuşma yaptı ve özet olarak şunları söyledi:
“Gustavsburg’ta ilk Alevi Kültür Merkezi 1988 yılında açılmıştı. Bugün bu büyük Cemevinin açılması 35 yıllık bir emeğin, doğru çalışmanın bir sonucudur. Bu büyük esere emeği geçen herkese çok teşekkür ederim. Almanya Alevi Toplumu haklarını adım adım, mücadele ederek aldı. Bu kazanımları daha da zenginleştirmek, genç kuşaklara aktarmak önümüzde duran görevlerdendir. Geçmişini bilmeyen bugünü anlayamaz ve geleceğini kuramaz. Bu anlamda bu güzel Cemevinde sistemli bir arşivleme, belge toplama işlemi yapılırsa mücadelemizin sürekliliğini sağlamış oluruz. Bu Muhabbet Akşamında tek kadın konuşmacı ben olduğum için Alevi Örgütlenmesinde ve çalışmalarımızda kadınların önemini özellikle vurgulamak isterim. Kadınların yer almadığı bir demokrasi mücadelesi başarılı olamaz. Bugün buradaki açılışta gençlerin, genç kadınların heyecanla çalıştıklarını gördüm ve mutlu oldum. Çalışmalarınızda başarılar dilerim.”
Araştırmacı Ali Haydar Avcı Alevi düşüncesinin önemini, Alevi felsefesinin dikkatle incelenmesi üzerinde durdu.
Ali Rıza Orman 2023 Aşık Veysel Yılı üzerine konuştu.
Hüseyin Çatal anadil ile millet olarak var olma arasındaki bağlantıyı vurguladı.
Hasan Hayri Ateş kültürel soykırım ve 4 Mayıs Dersim Tertelesi üzerinde durdu.
Şair Ali Erenler Zazaca ve Türkçe konuştu. Alevi kültürünün ve Türkülerin önemini vurguladı. “Bilgilerimiz bizi nehirler gibi zenginleştiriyor ve taşırıyor. Bu zengin kültürümüzü çocuklarımıza aktarmalıyız. Eğer 15-16 yaşına kadar çocuklarımıza, gençlerimize Alevi kültürünü, Alevi felsefesini verebilirsek, türkülerimizi, deyişlerimizi sevdirebilirsek bu çocuklar 40 yaşlarına geldikleri zaman, kendi kişiliğini bulduğu zaman Cemevine gelecek, kendi kimliğini yaşamak isteyecektir. Ben Almanya’da 20 yıl sonra Alevi cemaatinin daha büyük, daha örgütlü olacağına inanıyorum,” dedi ve Zazaca bir şiirini iki dilde okudu:
Türkiye’nin Alevilere, Tahtacılara, Kızılbaşlara ve Bektaşilere teşekkür borcu vardır
Son konuşmayı Kemal Yalçın yaptı ve şunları söyledi:
“Türkiye’nin Alevilere, Tahtacılara, Kızılbaşlara ve Bektaşilere teşekkür borcu vardır. Çünkü Alevi Ulu Ozanları Hallac-ı Mansur’dan, Seyyit Nesimi’ye, Nesimi’den Pir Sultan’a, Şeyh Bedreddin’e ve günümüzün halk ozanlarına kadar hepsi de Anadolu’nun bağrında akıp gelen barış, sevgi, kardeşlik nehrini zenginleştirdiler. Onlar olmadan Türk kültürü, Anadolu medeniyeti olamaz.
Türkiye’nin Alevilere, Bektaşilere teşekkür borcu vardır. Çünkü Yunan Ordularının İzmir’i işgalinden bir gün sonra Türkiye’de ilk direniş mitingleri Denizli’de ve Tavas’ta yapıldı. Bu mitingleri Denizli’ye bağlı Karataş Tekkesi’nde oturan Bektaşi Halifesi Hüseyin Mazlum Bababalım ile Denizli Müftüsü Ahmet Hulusi Efendi düzenlemişlerdi.
Hüseyin Mazlum Bababalım Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne milletvekili oldu, fakat Ahmet Hulusi Efendi milletvekilliğini kabul etmedi.
Müftü Ahmet Hulusi Efendi için Denizli’de bir anıt yapıldı fakat Bektaşi Halifesi Hüseyin Mazlum Bababalım’ın adı bile anılmadı. Bu haksızlıktır. Bu haksızlık giderilmelidir. Aleviler her alanda hak ettikleri yeri almalıdırlar.”
14 Mayıs 2023, Pazar günü esas kitlesel açılış yapıldı
Açılışa 2000 kadar insan gelmişti. Program saat 12.00’de başladı. Cemevi’nin arka bahçesine çocuklar için oyun bahçesi kurulmuştu. Ön taraftaki yol polisin izniyle kapatılmış, yiyecek içecek standları açılmıştı. Verimli işleyen bir işbölümü yapılmıştı. Herkes yaptığı işi severek yapıyordu. İkinci kattaki yemek salonuna çeşitli yemekler, tatlılar, içecekler sıralanmıştı. Tatlılar daha tatlı, yemekler daha lezzetliydi. Çünkü pişirenler yemeklere bir kaşık da sevgi katmışlardı.
Birinci kattaki konferans salonunda konuşmalar, müzik etkinlikleri devam ediyordu. Sunuculukları Roylan Nazman ile Aydın Yeşilbaş üstlenmişlerdi ve hatasız yürütüyorlardı.
Roylan Nazman, Gustavsburg Alevi Kültür Merkezi Gençlik Sorumlusu olarak bir konuşma yaptı ve şunları dile getirdi:
“Amacımız, Alevi öğretilerine dayalı demokratik eğitim ve öğretimi teşvik etmektir. Hedeflerimiz bilgilendirme, danışmanlık ve eğitimdir. Cemaatimize kültürel destek sunuyoruz. Alevi öğretilerinin korunmasını ve genç nesillere aktarılmasını sağlıyoruz. Bu amaçlar doğrultusunda yeni binamızda daha verimli çalışmalar yapacağız.”
Yılgınlığa, umutsuzluğu yer vermeyeceğiz
14 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimi yapıldığı gündü. Yurtdışında sandıklar 12 Mayıs’ta kapandığı için herkes açılışa gelmişti ve herkeste Kemal Kılıçtaroğlu’nun, Dersimli Piro’nun kazanacağı ümidi vardı. Bu ümit açılışı daha da heyecanlı kılıyordu.
Avrupa Alevi Birlikleri Federasyonu (AABF) Başkanı Hüseyin Mat heyecanını dizginleyerek akıl ve mantığa dayalı özlü bir konuşma yaptı. “Piro kazanırsa Türkiye’ye huzur gelecek, mutluluk gelecek, özgürlük gelecek. Fakat kazanamazsa biz gene yolumuza devam edeceğiz. Yılgınlığa, umutsuzluğu yer vermeyeceğiz,” dedi.
Bizim yolumuz gerçekliğin yoludur
Gustavsburg Cemevi Başkanı Müslüm Akar konuşmasında Gustavsburg Alevi Cemaatinin ve Cemevi’nin tarihi özetledi:
“Osmanlı İmparatorluğu zamanında bizlere ‘Kızılbaş’ denirdi. Cumhuriyet döneminde ise ‘Alevi’ deniyor. Bizler de kendimizi Alevi olarak adlandırıyoruz. Bizim yolumuz gerçekliğin yoludur. Evrensel bilgi, müzik, sanat, şiir biz Alevilerde kutsaldır. Bizim tarihimiz acılarla dolu olan uzun bir tarihtir. Dünden bugünlere, bugünlerden yarınlara akan uzun ve acılı tarihte dil ve etnik farlılıklara rağmen Türkler, Kürtler, Ermeniler, İranlılar, Rumlar, Araplar kendi kimliklerini ve ortak kaderlerini yarattılar. Bizim dertlerimizi ve kaderimizi filozoflarımız, ulu ozanlarımız dile getirdiler.
Biz Aleviler dünya görüşümüzü ve inancımızı Almanya’da daha da geliştireceğiz. Yeni açılan binamızda sadece Alevi Cemaatine değil çevremizdeki tüm toplum katmanlarıyla ve onların eğitim, meslek seçimi, meslek eğitimi ya da üniversite eğitimlerinde yardımcı olacağız. Aynı şekilde dil kursları, ev ödevi yardımları gibi alanlarda ve konularda yardımcı olacağız.”
Bu büyük eseri inşa edenler verimli bir şekilde kullanacaklardır
Hessen Bölge İnanç Kurulu Başkanı Ali Ekber Erden, Hessen Bölge Başkanı İhsan Dilber açılışla ilgili anlamlı konuşmalar yaptılar.
Müzik programlarını Eda Tanses ve Grubu, Lale Koçgün ve Grubu, Ali Erel ve Erbane Grubu, Dusti Müzik Grubu, Gustavsburg Korosu, Barış Yıldız, Ufuk Coşkun, Grup Coşaneller, davul zurna ekibi başarıyla tamamladılar.
Konferans Salonu’nun arka tarafında Kemal Yalçın, Kenan Taşkesen, Nezahat Gündoğan, Yurdagül Kılınç, Ali Haydar Avcı kitaplarını sergilediler. Kitaplara olan ilgi iyi idi.
Gustavsburg Cemevi iki günlük zengin bir programla açıldı. Böyle büyük bir Cemevini inşa etmek çok zor bir iştir. Başta Müslüm Aktar olmak üzere emeği geçen herkese çok teşekkür ederim. İki günlük açılışı hazırlayan, programı hazırlayan ve aksaklık, eksiklik olmadan gerçekleştirenleri başta Kenan Taşkesen olmak üzere, sunucuları, konuşmacıları, yazarları, şairleri, sanatçıları candan kutluyorum.
Gustavsburg Cemevi’ni verimli, sistemli olarak çalıştırmak zordur. Fakat ben umutluyum. Bu büyük eseri inşa edenler, bu büyük eseri verimli bir şekilde kullanacaklardır.
Gustavsburg Cemevi’ne çalışmalarında başarılar dilerim. Ben de Gustavsburg Cemevi’nin çalışmalarına elimde gelen yardımı yapmaya söz veriyorum.
Bochum, 12 Ağustos 2023, Kemal Yalçın
Önemli Açıklama:
Bu yazının ilk biçiminde Başkan Müslüm Aktar’ın konuşma metninde bulunan Cemevi inşaatına emek vermiş, katkıda bulunmuş, desteklerini sunmuş Canların hepsinin isimlerini yer darlığı nedeniyle kısaltmış, sadece üç kişinin ismini yazmıştım. Bu durum bazı yanlış anlamalara ve eleştirilere neden oldu. Bu nedenle Müslüm Aktar’ın ricası üzerine tam listeyi yayınlıyorum. Yanlışlıktan dolayı özür dilerim. Yazıma bugün Müslüm Aktar’ın gönderdiği fotoğrafları da ekledim. 19.8.2023, Kemal Yalçın