Dr. Johannes Meyer-Ingwersen, Almanya’da Anadili Eğitimine, özellikle de Türkçe Anadil Eğitimine büyük emek veren önemli Alman dilbilimcilerden biriydi. 1988-1994 yıllarında Kuzey Ren Westfalya Eyaletindeki ortaöğretim okullarında çalışan Türkçe öğretmenlerine Meline Pohlman ile birlikte Meslek içi Geliştirme Kursları verdi. Benim de öğretmenim oldu. Erken yaşında onu kaybettik. Hatırası önünde saygıyla eğilirim.
Bu yazı 2003 yılında yayınladığım “Almanya’da Anadil eğitimi ve Anadile Emek Verenler” adlı kitabımda yer almıştı. Burada tekrar aynen yayınlıyorum. (26.6.2009)
Kemal Yalçın
Dr. Johannes Meyer-Ingwersen, 1960 sonrası dönemde, Almanya´daki en parlak dilbilimcilerinden biriydi. 17 dil biliyordu. Türkçe, Arapça, Kürtçe, Farsça, Osmanlıca, Ermenice, Yunanca, Latince, İngilizce, Fransızca, Rusça, Arnavutça iyi bildiği dillerin başlıcalarındandı.
Kuzey Ren Westfalya Eyaleti, Türklerin, yabancı işçilerin en yoğun olduğu bir eyalettir. İkinci Dünya Savaşı sonrasında Sosyal Demokratların kalelerinden biri haline gelmiştir. Almanya´daki Anadil Eğitimi ve Türkçe Anadil Derslerinin durumu açısından diğer eyaletlere örnek teşkil eder.
Bu örnek Anadil Eğitimi ve Türkçe Dersleri hakkının elde edilmesinde, Müfredat Programının hazırlanmasında, Türkçe öğretmenlerinin eğitiminde, ders malzemelerinin hazırlanmasında Dr. Johannes Meyer-Ingwersen yönlendirici, yürütücü, belirleyici olmuştur.
Kuzey Ren Westfalya Eyaleti Kültür Bakanlığı bünyesinde oluşturlan iki ayrı komisyon, ortaokul ve liselerde okutulacak “Türkçe Anadil” ve “İkinci Yabancıdil Olarak Türkçe” derslerinin Müfredat Programını 1987 yılında hazırlamıştı. Bu komisyonlarda Dr. Johannes Meyer-Ingwersen yönlendirici bir dilbilimciydi.
Ayrıca o, Müfredat Programanını uygulayacak Türkçe öğretmenlerinin Meslekiçi Geliştirme Kursları´nda yeniden eğitilmesi için iki yıllık önhazırlıktan sonra, Meline Pohlman ile birlikte altı yıl çalışmıştır.
Dr. Meyer-Ingwersen´in Almanya´daki Türkçe eğitimine ve Türk kültürünün gelişmesine en büyük katkısı, Almanya´da ilk olarak, Essen Üniversitesi bünyesinde Türkçe Öğretmenliği Bölümü´nün açılmasını sağlamış olmasıdır.
Böyle bir bölümün açılması düşüncesi, Meslek İçi Geliştirme Kursları deneyimlerinden doğdu. Dr. Meyer-Ingwersen bu bölümün açılması için yıllarca didindi, uğraştı, sağlığını da bu uğurda harcadı.
Türkçe Öğretmenliği Bölümü´nün tüm kuruluş işlemleri onun elinden geçmiştir. Bölüme alınan profesörlerin, öğretim üyelerinin seçiminde o belirleyici olmuştur.
Almanya´daki, özellikle Kuzey Ren Westfalya Eyaleti´ndeki Türkçe Anadil Eğitimi Dr. Meyer-Ingwersen olmadan düşünülemez.
Sadece Türkçe Anadil Eğitimi değil, bu eyalette 21 ayrı dilde verilen Anadil Eğitiminin gerçekleşmesinde onun büyük katkısı vardır. Dr. Meyer-Ingwersen, Kürtçe Anadil Eğitimi için ders malzemesi hazırlamaya, Kürtçe öğretmenlerini yetiştirmeye de yıllarını verdi.
Dr. Johannes Meyer-Ingwersen, 14.10.1940´da dünyaya geldi. Çocukluğu İkinci Dünya Savaşı´nın yokluk ve korkuları içinde geçmişti.
Amerika´da gelişen dilbilim teorilerinin Almanya´da tanıtılmasını sağladı. Almanya´da dilbilim alanında önemli bir yer edindi.
1970´li yıllardan itibaren, göçmen çocuklarının dilsel eğitimi ve uyumu için çalışmaya başladı.
Fakat onun “büyük bir kusuru” vardı! O, Alman Komünist Partisi´nin üyesiydi. Siyasi düşünceleri yüzünden çok uzun yıllar “meslek yasağı”yla cezalandırıldı. Birçok üniversitenin profesörlük sınavını kazandı. Ama son sözü söyleyen Kültür Bakanlığı, onun profesör olarak kabulünü reddetti. Çok zor koşullarda bilimsel çalışmalarını yürüttü. 1973 yılında, Essen Üniversitesi´ne öğretim üyesi olarak alınabildi.
Kuruluşunda belirleyici olduğu Türkçe bölümünde yedi yıl Türkçe öğretmeni yetiştirdi. Bölümdeki bazı öğretim üyelerinden, hiç hak etmediği haksızlıklara uğradı. Türkçe Bölümü koridorundaki çalışma odasının kapısına astığı, “Köprüden geçinceye kadar ayıya dayı denildiğini nihayet öğrendim!” yazısı ölümüne kadar asılı kaldı.
Geniş kapsamlı bir Türkçe dilbilgisi kitabı üzerinde çalışıyordu.
Elinde çantasıyla sokakta yürürken kalbi duruverdi. Ayakta öldü.
Mezarı başında, Türk, Kürt, Alman ve çeşitli uluslardan öğrenciler, işçiler, yoldaşları gözyaşı dökerken Johannes’i yakından tanıyan Türkiyeli işçi Hamdi Maskar yaptığı konuşmada:
“Eğer tıbben mümkün olsaydı, kalan ömrümü bu büyük bilim adamına verirdim!” diyordu.
Dr. Johannes Meyer-Ingwersen, senin Anadil Eğitimine katkını bilenler; Almanya´da doğup büyüyen göçmen çocukları, eğittiğin Türkçe ve Kürtçe öğretmenleri sana minnettardır. Seni her zaman saygıyla anacağız. Toprağın bol olsun! Nur içinde yatasın!