Lozan Mübadilleri Vakfı 100. YIL MÜBADELE ROMAN ÖDÜLÜ TÖRENİ 4 Kasım 2023 tarihinde, İstanbul’da, Lozan Mübadilleri Vakfı Merkezinde yapıldı. Bilim Ödülü Sayın Prof. Dr. Kemal Arı’ya, Gazetecilik Ödülü Sayın İskender Özsoy’a, Roman Ödülü Kemal Yalçın’a verildi. Ödülümü aldıktan sonra bu konuşmayı yaptım. (Kemal Yalçın)
****
Sayın Prof. Dr. Kemal Arı,
Sayın İskender Özsoy
Lozan Mübadilleri Vakfı Başkanı Sayın Ümit İşler
Sevgili Misafirler,
Değerli Basın Mensupları,
Sizleri saygı ve sevgilerimle selamlıyorum.
- YIL MÜBADELE ROMAN ÖDÜLÜNÜ Emanet Çeyiz romanımla bana layık gördüğünüz için sizlere çok teşekkür ederim.
Bu ödül benim yazarlık hayatımda aldığım en önemli ödüllerden biridir.
- YIL MÜBADELE ROMAN ÖDÜLÜ ile kalemime şevk, yüreğime güç, bana da şeref verdiniz!
Her yazarın adıyla özdeşleşen bir baş yapıtı vardır. Emanet Çeyiz benim ilk romanımdı. Benim adımla özdeşleşti, zamanla benim önüme geçti. Ben de bu ödülü Emanet Çeyiz’in yazarı olduğum için aldım.
Emanet Çeyiz yayınlanalı tam 25 yıl oldu. Fakat hiç gündemden düşmedi. Yakında Birzamanlar Yayıncılıktan 15. Baskısı çıkacak. Hâlâ Yunanistan’da en çok okunan Türk Romanlarından biridir. 2022 yılında İran’da yayınlandı. Şu anda İran’da çok okunan bir Türk romanı haline geldi.
Emanet Çeyiz
1998 Abdi İpekçi Dostluk ve Barış Özel Ödülü,
1998 Kültür Bakanlığı Roman Başarı Ödülü
1999 Türkiye- Yunanistan Dostluk ve Barış Ödülü
1999 Denizli Sanatseverler Derneği Şeref Ödülü
Ve bugün de
Lozan Mübadilleri Vakfı 100. YIL MÜBADELE ROMAN ÖDÜLÜNÜ almış bulunuyor.
Emanet Çeyiz Türk Edebiyatında beş ödül alan tek romandır.
Emanet Çeyiz’i yazdığım çok mutluyum.
Babam annemin çeyiz sandığında saklı duran Emanet Çeyizleri Rum komşumuz Minaoğlu ailesini Yunanistan’da arayıp bulup geri verme görevini bana vermişti.
Annem ise Emanet Çeyiz’i yazma görevini bana 1994 yılında Almanya’da annem vermişti.
Annem, “Komşumuz Aleko’nun kızlarının çığlıkları kulağımdan çıkmıyor. Şiir miir yazmayı bırak, bunları yaz, unutulmasın,” demişti.
Annemin ve babamın bana verdikleri görevi yerine getirmeye çalıştım.
Minoğlu’nun kızlarının çeyizlerini 74 yıl saklayan Dedem Gacaroğlu Mehmet Kemal Yalçın’a, Annem Ümmühan Yalçın’a ve Babam Ramazan Yalçın’a çok teşekkür ediyorum. Ayrıca bana “Yazacaksan bunu yaz, unutulmasın,” diyen anneme özel teşekkürlerimi sunuyorum. Ruhları şad, mekanları cennet olsun!
Dedem Gacaroğlu Mehmet Kemal Yalçın’ın İsmet Paşa’nın emir eri olduğunu bu arada söylemek isterim. Trikopis esir alındığında dedem oradaymış, İsmet Paşa dememe Trikopisin kılıcını, mavzerini ve portatif karyolasını hatıra olarak vermiş. Evimizde dememin Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyası’nın yanında Trikopis’in kılıcı da hâlâ asılı durmaktadır. Gacaroğlu Mehmet Kemal Yalçın’ın Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyası Ailemizin Şerefi Olarak yerinde durmaktadır.
Emanet Çeyiz’in arka planında dedemin anlattığı dostluk, komşuluk öyküleri de vardır.
Benim ustam Fakir Baykurt’tur.
Bizler Fakir Baykurtların Isparta Gönen Köy Enstitüsü yıllarında inşa ettikleri dersliklerde okuduk.
Fakir Baykurt ile Almanya’da 10 yıl beraber olduk. Fakir Baykurt Almanya’da Kuzey Ren Vestfalya Türkiyeli Yazarlar Çalışma Grubu’nu ve Duisburg Edebiyat Kahvesi’ni kurdu ve yönetti. Ben her iki edebiyat grubunun da üyesi idim. Bu nedenle ben Fakir Baykurt Okulu’nda yetişmiş bir yazarım.
Emanet Çeyizin sahiplerini aramak için Yunanistan’a gitmeden önce Fakir Baykurt ile uzun uzun konuştum. Bana çok önemli önerilerde bulundu. Nelere dikkat etmem gerektiğini anlattı.
Emanet Çeyizlerin sahiplerini bulup çeyizlerini teslim edip Almanya’ya döndüm. Fakir Baykurt bana “Bu roman Türkiye’de koç başı bir roman olur. Şunlara şunlara dikkat et,” demişti. Dediklerini, önerileri biri hariç yaptım.
Fakir Baykurt, “Babanın Sofiya’ya aşkını daha açık yaz,” demişti. “Anam duyarsa bana kızar,” düşüncesiyle açık açık yazamadım.
Emanet Çeyiz’in aldığı ödüllerin hepsinde, 100. Yıl Roman Ödülü’nde Ustam Fakir Baykurt’un hakkı vardır. Kendisini saygı, sevgi ve şükranla anıyorum. Ruhu şad, mekânı cennet devri daim olsun!
Sevgili Misafirler,
Emanet Çeyiz’in ilk baskısı 1998 yılında Belge Yayınları’ndan çıktı. Dosyamı Rahmetli Ayşegül Zarakolu okudu ve kabul etti. “Derhal basacağız,” demişti. Ayşegül Zarakolu’nu da saygı, sevgi ve şükranla anıyorum.
Emanet Çeyiz’i daha sonra Doğan Kitap bastı.
Doğan Kitap’tan bazı nedenlerden ayrılmak zorunda kaldım.
Emanet Çeyiz’i ve yayınevi tarafından kıyma makinasıyla imha edilmiş olan Seninle Güler Yüreğim adlı romanımı basacak yayınevi bulamadım.
En sonunda Osman Köker ile karşılaştım. Osman Köker hem Emanet Çeyiz’i, hem de Seninle Güler Yüreğim’i ve diğer kitaplarımı basmak istediğini bildirdi. Çok memnun oldum.
Bu nedenle Osman Köker’e, Birzamanlar Yayınevine, Orlando Carlo Calumeno’ya burada, sizlerin önünde çok özel teşekkürlerimi sunuyorum.
Ben Denizli’nin Honaz bucağında doğdum. Gözümü açtığımda Grebenalı Mübadil komşularımız gördüm. Onlardan Rumca öğrendim.
Emanet Çeyiz’de anlattığım birçok olayı, hatırayı ilk önce Grebenalılardan duydum. Honaz’da öğrendiğim Rumca Yunanistan’da emanet çeyizleri ararken bana çok yardımcı oldu.
Emanet Çeyiz’de yer alan mübadillerin hiçbir artık yaşamıyor. Artık onlar Emanet Çeyiz’in sayfalarında yaşayacaklardır.
- yıl Mübadele Roman Ödülü’nde onların da çok hakkı vardır. Romanımda yer alan tüm canlı tarihleri, mübadilleri saygı, sevgi ve şükranla anıyorum.
Benim mutluluğumu paylaşan dostlarım soldan sağa: Lozan Mübadilleri Vakfı Genel Sekreteri Sayın Esat Ergelen, Kemal Yalçın, YAY Yayınları Sahibi Sayın İsa Karataş.
Lozan Mübadilleri Vakfı, sayıları 8-10 milyon kadar tahmin edilen mübadil evlatlarının temsilcisidir. Bu ödülü Lozan Mübadilleri Vakfı’ndan almak benim için çok anlamlıdır.
Lozan Mübadilleri Vakfı’na çok teşekkür ederim.
Bilim Ödülü alan Prof. Dr. Kemal Arı’yı, Gazetecilik Ödülünü alan İskender Özsoy’u tebrik ediyorum.
Dilerim bizlere verilen bu ödüller Türkiye’de mübadelenin ve mübadillerin tanınmasında katkıda bulunur.
Türkiye mübadillerle birlikte daha güzel ve anlamlıdır.
İyi ki Türkiye’de mübadiller vardır!
Türkiye ve Yunanistan’daki mübadillerin Türkiye ile Yunanistan arasında kalıcı bir barışın ve dostluğun temeli olmasını dilerim.
Beni dinlediğiniz için sizlere saygılarımı sunarım.
İstanbul, 4 Kasım 2023, Kemal Yalçın